W lesie, na łąkach i w górskim potoku żyje mnóstwo zwierząt. Mają swoje zwyczaje i szczególny wygląd. Dokądś idą, biegną, fruną. Pełzną i skaczą. Płyną. Ciekawe, dokąd? Może zdobyć jedzenie? Ciekawe, co one jedzą… A może spieszą się do swoich dzieci? Czy maleńka istota, na którą właśnie patrzę, opiekuje się swoimi dziećmi? Ach, wiedzieć o nich coś więcej!

 A te piękne, ciemnozielone mchy… O nich także niewiele wiem, a tak często je spotykam… Nawet próbowałam/próbowałem coś o nich przeczytać – ale trudno było mi znaleźć coś ciekawego na ich temat…

Czy przychodzą Ci do głowy takie myśli?

Jeżeli tak – zapraszamy Cię na warsztat „Po wiedzę do lasu”!

Jeżeli czujesz, że na powyższe pytania możesz odpowiedzieć twierdząco – to ten warsztat jest dla Ciebie!

Do czego Was zapraszamy?

Warsztat skierowany jest do wszystkich, którzy czują potrzebę pogłębienia i ugruntowania swojej wiedzy o lasach, łąkach i potokach – o ich historii i żyjących tu stworzeniach. Jednak nie obawiajcie się przytłoczenia informacjami. Wiedzę będziecie zdobywać poprzez różne przyrodnicze aktywności, które później i Wy będziecie mogli wykorzystać, przekazując uzyskane informacje dalej.
Będzie też coś jeszcze. Przyrodnicze opowieści. Inaczej, innymi środkami i z wykorzystaniem wyobraźni, lecz równie skutecznie jak przekaz przyrodniczy, budować będą adekwatne, nacechowane emocjami wyobrażenia o świecie natu

Poniżej przedstawiamy orientacyjny PRZEGLĄD TEMATÓW, które poruszone zostaną podczas warsztatu. Każde z zagadnień będzie nie tylko omówione ale i unaocznione w terenie.
1. Skały fliszowe i powstanie Karpat. Wpływ warunków abiotycznych na żywe istoty i tychże istot na warunki abiotyczne.
2. Woda (nad potokiem) – różnorodność siedlisk oraz wodnych stworzeń. Przystosowanie zwierząt do życia w rwących potokach. Cieki wodne wraz z lasami i zaroślami łęgowymi jako korytarze ekologiczne.
3. Badanie życia w i przy kałużach. Płazy jako zwierzęta dwuśrodowiskowe. Cykl rozwojowy płazów. Kumak – płaz bezogonowy. Salamandra – płaz ogoniasty. Jak odróżnić płazy ogoniaste od jaszczurek? Rola ubarwienia w świecie zwierząt (kamuflaż i ubarwienie ostrzegawcze, refleks kumaka). Odgłosy zwierząt.
4. Żyjące martwe drewno – rola martwego drewna w lesie (środowisko bytowania wielu istot, początek nowego życia, retencja wody).
5. Rośliny – prosta systematyka. Rośliny zarodnikowe – mszaki (mchy, wątrobowce, glewiki), paprocie, widłaki i skrzypy. Budowa i cykle rozmnażania się. Rola roślin zarodnikowych w przyrodzie (retencja wody).
6. Porosty – budowa, występowanie, rola w przyrodzie (skala porostowa).
7. Dziuple – jak powstają, kto w nich mieszka, budki dla ptaków (i innych zwierząt) jako zamienniki.
8. Ptasie pióra, – czym różni się miejsce żerowania ptaka drapieżnego na innym ptaku od miejsca żerowania ssaka, porównanie piór sów i innych ptaków drapieżnych.
9. Pszczołowate i inne żądłówki – kto oprócz pszczół zapyla rośliny, jak odróżnić pszczołę miodną, pszczoły samotne, trzmiele, osy i bzygi, rola os i szerszeni w przyrodzie, różnice w budowie gniazd u żądłówek (od ula do muszelki), postępowanie w razie użądlenia, społeczeństwa owadów, koczownice – pasożytnicze pszczoły samotne, kontrowersje wokół hodowli murarki, hoteli dla pszczół i łąk kwietnych,., co możemy zrobić dla pszczół.
10. Mrówki – o kastach i społecznym życiu mrówek, rójce i niewolnictwie. Trudne relacje – mrówki i mszyce, mrówki i motyle, prześladowcy mrówek. Czy warto być podobnym do mrówki? – Mimikra i mimetyzm w świecie zwierząt,. O ogromnej roli mrówek w przyrodzie.
11. Motyle – na co zwracać uwagę przy rozpoznawaniu, obserwacje, cykl życiowy motyli.
12. Pająki – ogólna budowa ciała, pajęcze zmysły, jad pająków, sposoby polowania, rodzaje sieci i wytrzymałość pajęczej nici, zaloty i opieka nad potomstwem, wybrane gatunki pająków, bliżsi i dalsi krewni, wrogowie.
13. Jak chronić przyrodę – wiedza na temat ekologii gatunków i siedlisk kluczem do ich ochrony.
14. Rola edukacji przyrodniczej w ochronie przyrody.
15. Internetowe (i nie tylko) źródła informacji na temat ochrony przyrody oraz różnych grup roślin i zwierząt.
Poza czasem szkoleniowym, weekend ten będzie również okazją do odpoczynku w pięknej przyrodzie Beskidu Żywieckiego i w towarzystwie ludzi, dla których przyroda jest wartością.

Dlaczego warto wziąć udział w warsztacie?

Po ukończeniu warsztatu:

Kogo zapraszamy do wspólnego spędzenia weekendu w lesie?

Warsztat jest dla Ciebie, jeżeli:

Kim jesteśmy i co robimy

Marta Wantuch

W czasach kiedy byłam małą dziewczynką na pytanie: Kim będziesz gdy dorośniesz? Bez zastanowienia odpowiadałam: Przyrodniczką! Dorastając w niewielkim gospodarstwie w otoczeniu pól, łąk i lasu, gdzie rytm życia wyznaczały kolejne pory roku, z fascynacją obserwowałam cykliczne zmiany zachodzące w przyrodzie oraz zadziwiającą różnorodność roślin i zwierząt. Po latach, już jako absolwentka biologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, spełniając swoje dziecięce marzenia, pracowałam na uczelni biorąc udział w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych zajmujących się ochroną motyli oraz owadów zapylających. Przekonałam się wtedy, że skuteczna ochrona przyrody, oprócz zaangażowania wielu osób oraz istnienia odpowiednich rozwiązań prawnych, wymaga przede wszystkim posiadania rzetelnej wiedzy na temat gatunków i siedlisk, które chcemy zachować. Jednocześnie prowadząc niewielką pasiekę uniwersytecką odkryłam, że ogromnie pociąga mnie niezwykły świat owadów społecznych (pszczół, trzmieli, os, mrówek) i tak, po kursie zorganizowanym przez Wojewódzki Związek Pszczelarzy w Krakowie, zostałam pszczelarką. Pozwoliło mi to na upowszechnianie wiedzy na temat ochrony dzikich owadów zapylających wśród członków kół pszczelarskich.
Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, praca na uniwersytecie, obok badań typowo naukowych, dała mi możliwość udziału w projekcie dotyczącym świadomości społecznej na temat wprowadzania w Polsce nowej formy ochrony przyrody jaką były w tamtym okresie obszary Natura 2000. Zrozumiałam, że w ochronie przyrody niebywale istotne jest poparcie społeczne i zaangażowanie lokalnych mieszkańców. Od tego momentu jednym z głównych obszarów moich działań stała się współpraca z organizacjami pozarządowymi, lokalnymi samorządami, a także parkami narodowymi (m. in. z Magurskim Parkiem Narodowym). W ramach tej współpracy brałam udział w projektach związanych z zarządzaniem obszarami Natura 2000 oraz ich ochroną, tworzeniem strategii rozwoju turystyki zrównoważonej na obszarach chronionych, turystycznym udostępnianiem parków narodowych, a przede wszystkich w przedsięwzięciach dotyczących edukacji ekologicznej (np. w projektach: „W dziką stronę” Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła” czy „Natura 2000” Fundacji Wspierania Inicjatyw Ekologicznych). Aby profesjonalne i interesująco przekazywać swoją wiedzę ukończyłam kurs pedagogiczny w Studium Pedagogicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz studia podyplomowe Edukacja przyrodniczo-leśna na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Stopniowo edukacja przyrodnicza stała się stałym elementem mojego życia. Prowadzę ją nie tylko za pośrednictwem wykładów i warsztatów ale również podczas codziennych spotkań z ludźmi, a moje edukatorskie doświadczenia każdego dnia wzbogaca bycie mamą ciekawej świata sześciolatki.
Na to kim obecnie jestem i czym się zajmuję duży wpływ mają również Karpaty. Moje zamiłowanie do górskich wędrówek sprawiło, że zdobyłam uprawnienia przewodnika górskiego w Studenckim Kole Przewodników Górskich w Krakowie i zainteresowałam się wpływem masowej turystyki na obszary chronione. Od chwili podpisania przez Polskę Konwencji Karpackiej dotyczącej ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu karpackiego zaangażowałam się we wprowadzanie jej postanowień w naszym kraju oraz rozpoczęłam długoletnią współpracę ze Stowarzyszeniem Ekopsychologia. Najnowszym naszym wspólnym projektem jest https://swiatkarpat.pl/.

Maja Głowacka

Wszystko zaczęło się w drewnianym domku w lesie, blisko rzeki, w beskidzkiej Jeleśni. Od urodzenia do czasów studenckich spędzałam tam jedną czwartą roku. To tam rozkwitała i dojrzewała miłość do przyrody, której jestem wierna do dziś. Tam narodziła się moja chęć poznawania jej i chronienia.
Mieszkam na stoku góry w Beskidach, otoczona dziką przyrodą i z czterema kotami „po przejściach”. Stworzyłam sobie pracę, w której mogę robić to, co jest dla mnie ważne – dzielę się przyrodą z dziećmi i dorosłymi, piszę opowieści, fotografuję, opowiadam, wciąż poznaję las i – mam nadzieję – przyczyniam się do jego ochrony.
Jestem zafascynowana drzewami. Ukończyłam studia biologiczne i obroniłam doktorat, badając ekologię zagrożonych cisów. Miałam nadzieję, że dzięki wynikom moich badań będzie można pomóc im przetrwać. Po studiach jeszcze długi czas byłam bezpośrednio zaangażowana w ochronę przyrody.
W 2014 roku stworzyliśmy z Bogdanem Ogrodnikiem fundację – Pracownia Edukacji Żywej, gdzie z zespołem zaczęliśmy tworzyć i realizować programy edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Na mojej drodze pojawiła się edukacją wolnościowa, demokratyczna, co było kolejnym dużym krokiem w moim rozwoju. Przez ponad rok wraz z Bogdanem prowadziliśmy Szkołę Dziką – szkołę demokratyczną w Tychach. Wtedy zetknęłam się z teorią przywiązania i Rodzicielstwem Bliskości, co wywarło olbrzymi wpływ na moje postrzeganie edukacji i rozwoju dzieci.
Towarzysząc od ponad 20 lat dzieciom i dorosłym (rodzicom, edukatorom, studentom i nauczycielom) w byciu w lesie, korzystam z moich własnych (jak również tworzonych wspólnie z Bogdanem) przyrodnicze i nie tylko opowieści. Prowadzę blog „leśny rozpamiętnik”.

Marta będzie dzielić się z Wami wiedzą przyrodniczą i doświadczeniem, które zdobyła podczas realizacji projektów badawczych i z zakresu czynnej ochrony przyrody, zaś Maja – będzie Was zabierać w świat opowieści.

Gdzie i kiedy się spotykamy?

Najbliższa edycja warsztatu odbędzie się w terminie: 9-11 maja

Warsztat rozpoczyna się w piątek o godz. 17.00 a kończy w niedzielę o godz. 15.00.

Mieszkać będziemy w Gospodarstwie Agroturystycznym „Piotr” w Sopotni Wielkiej (http://www.gawlas.info.pl/). To tu rozciąga się Kraina u stóp Białej Góry (tej nazwy nie znajdziecie na mapach turystycznych ). Tu potok płynący tuż za domem przynosi coraz to nowe wieści z gór a przyroda zagląda do okien z każdej strony.
To właśnie tutaj przez ostatnie lata organizujemy Kręgi Leśnych Rodzin oraz od trzech lat – Podróże do Zaczarowanego Lasu i Żywe Opowieści. W 2017 roku gospodarze zajęli I miejsce w konkursie na Najlepsze Gospodarstwo Agroturystyczne a w 2019 roku – miejsce drugie. Gospodyni przygotowuje wspaniałe wegetariańskie potrawy!
Mieszkać będziemy w pokojach 2-3 osobowych.

Ile to kosztuje?

Koszt udziału w warsztacie wynosi 650 zł (+ koszty pobytu 440 zł).

Za tę kwotę otrzymacie:

Pobyt w Agroturystyce (370 zł) każdy Uczestnik i Uczestniczka opłaca indywidualnie na miejscu, u Gospodyni p. Ewy Gawlas.
Koszt obejmuje 2 noclegi w pokoju 2-3 osobowym, 2 śniadania, 2 obiady, 2 kolacje i serwis kawowy.

Jak się zgłosić?

Jeżeli zechcesz wraz z nami poznawać beskidzką przyrodę, napisz do nas na adres: zaczarowanylas.pez@gmail.com. W temacie maila napisz „Po wiedzę do lasu”.
Po otrzymaniu informacji o tym, że jest dla Ciebie miejsce, w ciągu 7 dni prosimy o wpłatę na konto fundacji bezzwrotnego zadatku w wysokości 300 zł (można też od razu wpłacić całą kwotę 650 zł). Pozostałą kwotę (350 zł) prosimy wpłacić do 02 maja.
Dane do przelewu:
BNP Paribas Bank Polska S.A. o/Mikołów
10 1600 1462 1025 2606 1000 0001
Odbiorca: Pracownia Edukacji Żywej ul. Kopernika 14, 40-064 Katowice
Tytuł przelewu: Po wiedzę do lasu

UWAGA: Wyżywienie w czasie wyjazdów będzie wegetariańskie. Możliwe jest zamówienie opcji wegańskiej lub innej diety.

Na zgłoszenia czekamy do 22 kwietnia. Spotkamy się w kameralnej grupie (maksymalnie 16 osób).